سولفاتها از واکنش سولفوریک اسید با ماده شیمیایی دیگری به وجود میآیند. به تازگی اصطلاح سولفاتها برای ترکیبات خاصی با پایه سولفات استفاده میشود. سولفاتها و عوارض آن بر روی پوست و مو، موضوع بحث پیش رو است.
مفهوم سولفات ها
سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) این دو ترکیب از نفت و منابع گیاهی مانند نارگیل و روغن نخل (پالم) به دست میآیند. سدیم لوریل و سدیم لورت در محصولات باعث ایجاد کف شده و قدرت پاک کنندگی بیشتری را ممکن می سازند. آب و روغن با هم ترکیب نمی‌شوند پس برای فرموله کردن هر محصول مراقبتی یا زیبایی حاوی آب و روغن نیاز به ماده‌ای است که کشش سطحی مولکول را از بین برده و باعث اتصال مولکول‌های آب و روغن شود که این ماده سورفکتانت نام دارد. در شوینده‌ها، سورفکتانت کشش سطحی بین آب و روغن را کاهش و با تولید کف سبب حل شدن روغن در آب میشود.
کاربرد سولفات ها
- در محصولات زیبایی و بهداشتی مانند فوم اصلاح، بالم لب، ضدعفونی‌کننده دست، کرم پودر و کرم های زیرساز آرایشی، برخی ضدآفتاب‌ها، پاک‌کننده‌های آرایش، لایه‌بردارها و صابون‌های مایع و جامد کاربرد دارد.
- در محصولات مراقبت از مو مانند شامپو، ماسک مو، نرم‌کننده، رنگ مو و ژل‌های حالت دهنده مو به کار می‌رود.
- در محصولاتی مانند خمیردندان، سفیدکننده‌های دندان و دهان‌شویه‌‌ها استفاده میشود.
- در ترکیبات محصولات حمام مانند روغن حمام، نمک حمام، شامپو بدن، کرم و لوسیون بدن، کرم‌های موبر، کرم‌های دست به کار می‌رود.
- این محصولات موضعی هستند و مستقیم با پوست بدن در ارتباط هستند.
عوارض سولفات بر پوست و مو
لایه بیرونی پوست برای جلوگیری از ورود مواد مضر به داخل پوست است و سورفکتانتها سلامت این قسمت از پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با ضعیف شدن سد دفاعی پوست، پوست بدن در برابر سایر ترکیبات شیمیایی آسیب‌پذیرتر می شود. برخی از سورفکتانتها سبب تحریک و آزردگی پوست میشوند.در حقیقت عوارض سولفات بر پوست و مو و تحریک آن شناخته شده هستند و از آن در آزمایشهای پوستی به عنوان کنترل مثبت استفاده میشود.
در واقع میزان حساسیت و تحریک کنندگی محصولات و ترکیبات جدید را در آزمایشهای پوستی با SLSها یا سولفاتها مقایسه و اندازهگیری میکنند. از نشانه‌های حساسیت به سولفاتها می‌توان به قرمزی، خشکی، خارش و پوسته پوسته شدن پوست و ایجاد زخم در ناحیه تماس با پوست اشاره کرد.
عوارض سولفات بر مو
سولفاتها پاک کننده‌های موثری هستند و در شامپوها به کار می‌روند. سولفاتها به خوبی چربی و آلودگی را در خود حل میکنند. قدرت پاک کنندگی زیاد سولفاتها سبب از بین رفتن چربی طبیعی مو شده که باعث کاهش سلامت و درخشندگی موها شده و در نتیجه موها خشک و شکننده میشوند. سولفاتها باعث خشکی و تحریک پوست کف سر خواهند شد.
عوراض سولفات بر رنگ مو
با توجه به اینکه، سولفاتها باعث از بین رفتن رنگ موهای رنگ شده میشوند، برای موهای رنگ شده باید از شامپو بدون سولفات استفاده کرد. سولفاتها خاصیت چربی‌زدایی قوی دارند و موهای رنگ شده ذاتا خشک‌ترند، در نتیجه سولفاتها باعث تشدید خشکی موهای رنگ شده میشوند. محصولات مراقبت از مو حاوی سولفات، سبب ایجاد آکنه در خط رویش مو در پیشانی یا پشت گردن میشوند.
غلظت ترکیبات سولفات‌دار در فرمولاسیون و مدت زمان تماس پوست با این ترکیبات مهم است. این غلظت بسته به تولیدکننده و نوع محصول از مقدار خیلی کم تا ۵۰٪ درصد محصول را در بر می‌گیرد.
عوراض تماس طولانی مدت سولفات با مو
اخیرا تولیدکنندگان از غلظت‌های بسیار کم سولفاتها در محصولات استفاده میکنند اما همین مقدار کم در تماس طولانی مدت با پوست سبب تحریک و قرمزی پوست میشود و در نتیجه هر چه محصول کم‌تر روی پوست بماند میزان تحریک کم‌تر میشود.
عوراض استفاده نادرست از سولفات
ممکن است غلظت سولفاتها در محصولات تمیزکننده خانگی از این هم بالاتر باشد. مانند بسیاری از محصولات پاک‌کننده (چه حاوی سولفات باشد یا فاقد آن) قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ترکیبات موجب تحریک پوست و چشم میشود. هنگام کار با این محصولات حتی محصولات فاقد سولفات حتما محیط دارای تهویه باشد تا از تحریک و آسیب ریه جلوگیری شود.
محصولات فاقد سولفات
اگر پوست شما حساس است و نگران آزردگی، حساسیت و قرمزی پوست خود هستید، به مدت دو هفته از محصولات فاقد سولفات استفاده کنید. تاثیر سولفات و عوراض سولفات بر پوست و موی شما به نوع سولفات بستگی دارد. بهتر است که برای شست و شوی پوست و مو از شوینده های جامد با پایه روغنی به جای شوینده های مایع و شامپوها استفاده کنید.
جمع بندی در رابطه با عوارض سولفات بر پوست و مو
اخیرا سولفاتها به دلیل روش تولید و باور غلط سرطان‌زا بودن شهرت بدی یافته و مصرف‌کنندگان بیشتر از این ترکیبات ترسیده‌اند. مهم‌ترین عارضه سولفاتها تحریکاتی است که در پوست، چشم و ریه‌ها ایجاد می‌کند. به مدت یک تا دو هفته استفاده از محصولات حاوی سولفات را کاملا کنار گذاشته و ببینید آیا تفاوتی ایجاد شده یا نه.
وجود سولفاتها در محصولات مراقبتی و بهداشتی و حفظ بهداشت ضروری نیست و می‌توانید از محصولات فاقد سولفات استفاده کنید. هدف از افزودن سولفاتها به شامپو، ایجاد کف برای از بین بردن چربی و کثیفی از موها است. اگر شامپوی شما به راحتی زیر دوش کف می‌کند، ممکن است حاوی سولفات باشد. شامپوهای بدون سولفات کف کمی تولید می کنند.عوارض سولفات بر پوست و مو در مقایسه با سایر مواد پاک کننده موجود در شامپو، عمیق‌ترین اثرات پاک کنندگی را دارند.
سوالات متداول در مورد عوارض سولفات بر پوست و مو
- سولفات چیست؟
سولفاتها از واکنش سولفوریک اسید با ماده شیمیایی دیگری به وجود میآیند. به تازگی اصطلاح سولفاتها را برای ترکیبات خاصی با پایه سولفات استفاده میشود. که شامل سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورت سولفات (SLES) است. این ترکیبات از نفت و منابع گیاهی مانند نارگیل و روغن نخل (پالم) به دست میآید. - سولفاتها چه کار میکنند؟
سدیم لوریل و سدیم لورت در محصولات شوینده، باعث ایجاد کف و قدرت پاک کنندگی بیشتر میشوند. آنها در محصولات زیبایی و بهداشتی، محصولات مراقبت از مو، محصولات مراقبت از دندان، محصولات حمام و … وجود دارند. - عوارض سولفات بر پوست و مو چیست؟
سورفکتانتها سبب تحریک و آزردگی پوست میشوند.در حقیقت عوارض سولفات بر پوست و مو شناخته شده هستند و از آن در آزمایشهای پوستی به عنوان کنترل مثبت استفاده میشود. در واقع میزان حساسیت و تحریک کنندگی محصولات و ترکیبات جدید را در آزمایشهای پوستی با SLSها یا سولفاتها مقایسه و اندازهگیری میکنند.