در دنیای امروز، محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر خورشید به یکی از اولویت‌های اصلی مراقبت‌های پوستی تبدیل شده است. با توجه به تنوع بالای محصولات ضد آفتاب در بازار، انتخاب یک محصول مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این مقاله، راهنمای خرید ضد آفتاب ارائه می‌دهیم تا با آگاهی کامل، بهترین انتخاب را داشته باشید.
چرا استفاده از ضد آفتاب ضروری است؟
اشعه‌های ماوراء بنفش (UV) خورشید، به ویژه UVA و UVB، می‌توانند آسیب‌های جدی به پوست وارد کنند؛ از جمله پیری زودرس، لک‌های پوستی و حتی سرطان پوست. خرید ضد آفتاب واستفاده منظم از ضد آفتاب، به‌ویژه در مناطق با تابش شدید آفتاب مانند ایران، نقش مهمی در حفظ سلامت و جوانی پوست ایفا می‌کند.سوال اصلی ضد آفتاب فلویید یا کرمی؟ کدام بهتر است؟ را در مقاله قبل مطالعه کنید.
SPF و PA چیست و چه تفاوتی دارند؟
در هنگام خرید ضد آفتاب، ممکن است با دو اصطلاح SPF و PA مواجه شوید که دانستن معنای آن‌ها برای ضد آفتاب آگاهانه ضروری است.
SPF (Sun Protection Factor)
شاخصی است که میزان محافظت از پوست در برابر اشعه UVB را نشان می‌دهد؛ این اشعه عامل اصلی سوختگی و آفتاب‌سوختگی پوست است. به‌عنوان مثال، SPF 30 یعنی می‌توانید ۳۰ برابر بیشتر از زمانی که بدون محافظ هستید، در برابر اشعه UVB مقاومت کنید.
PA (Protection Grade of UVA)
شاخصی است که محافظت در برابر اشعه UVA را نمایش می‌دهد؛ این اشعه با نفوذ عمیق‌تر به پوست، باعث پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک می‌شود. علامت +PA معمولاً به‌صورت PA+ تا PA++++ روی محصولات درج می‌شود و هرچه تعداد + بیشتر باشد، سطح محافظت در برابر UVA بالاتر است. بنابراین، برای محافظت کامل از پوست، محصولی را انتخاب کنید که هم SPF و هم PA کافی داشته باشد.
انواع ضد آفتاب فیزیکی (معدنی) و شیمیایی – تفاوت‌ها و مزایا
ضد آفتاب‌ها به طور کلی به دو نوع فیزیکی (معدنی) و شیمیایی تقسیم می‌شوند. ضد آفتاب‌های فیزیکی با ایجاد یک لایه محافظ روی سطح پوست، اشعه‌های UVA و UVB را منعکس و دفع می‌کنند. این نوع ضد آفتاب‌ها اغلب حاوی:
- زینک اکساید
- تیتانیوم دی‌اکساید
راهنمای خرید ضد آفتاب
هستند و برای پوست‌های حساس، کودکان و کسانی که مشکلات التهابی پوستی دارند بسیار مناسب‌اند. در مقابل، ضد آفتاب‌های شیمیایی با جذب اشعه UV و تبدیل آن به گرما عمل می‌کنند. این محصولات معمولاً بافت سبک‌تری دارند و روی پوست نامرئی می‌شوند، اما ممکن است برای پوست‌های حساس تحریک‌کننده باشند. انتخاب بین این دو نوع به شرایط پوستی و نیاز فردی بستگی دارد.
خرید ضد آفتاب مناسب هر نوع پوست (خشک، چرب، مختلط، حساس)
انتخاب و خرید ضد آفتاب مناسب، بستگی مستقیم به نوع پوست شما دارد.
پوست‌های چرب
یا مستعد آکنه، ضد آفتاب‌هایی با فرمولاسیون سبک، بدون چربی (Oil-Free) و مات‌کننده (Mattifying) بهترین گزینه هستند. این محصولات منافذ پوست را نمی‌بندند و باعث ایجاد جوش نمی‌شوند.
پوست خشک
باید به دنبال ضد آفتاب‌هایی با ترکیبات مرطوب‌کننده مانند هیالورونیک اسید یا گلیسیرین باشند تا از خشکی و کشیدگی پوست جلوگیری شود. پوست‌های مختلط معمولاً به ضد آفتابی نیاز دارند که تعادل را بین چربی و رطوبت برقرار کند؛ فرمول‌های ژل کرمی یا سبک برای این افراد مناسب‌اند.
پوست‌های حساس
باید از محصولات فیزیکی یا مینرال استفاده کنند که فاقد عطر، الکل، پارابن و سایر مواد تحریک‌کننده باشند. همچنین انتخاب ضد آفتاب با برچسب “hypoallergenic” و “dermatologically tested” توصیه می‌شود.
فاکتورهای کلیدی در انتخاب ضد آفتاب مناسب
1. SPF (فاکتور محافظت در برابر آفتاب)
SPF نشان‌دهنده میزان محافظت ضد آفتاب در برابر اشعه UVB است. برای استفاده روزانه، SPF 30 کافی است و حدود 97% از اشعه UVB را مسدود می‌کند. افزایش SPF به بالای 50، تفاوت قابل توجهی در محافظت ایجاد نمی‌کند و ممکن است جذب اشعه UVA را کاهش دهد.
2. محافظت در برابر UVA
برای اطمینان از محافظت در برابر اشعه UVA، به دنبال ضد آفتاب‌هایی با برچسب “طیف گسترده” (Broad Spectrum) یا دارای علامت PA+++ باشید. هرچه تعداد علامت‌های “+” بیشتر باشد، محافظت در برابر UVA قوی‌تر است.
3. نوع پوست و انتخاب ضد آفتاب
-
پوست چرب و مستعد آکنه: از ضد آفتاب‌های فاقد چربی (Oil-Free) و غیرکومدون‌زا استفاده کنید.
-
پوست خشک: ضد آفتاب‌های حاوی مرطوب‌کننده و آبرسان مناسب هستند.
-
پوست حساس: ضد آفتاب‌های فیزیکی با ترکیباتی مانند زینک اکساید و تیتانیوم دی‌اکساید که احتمال تحریک پوست را کاهش می‌دهند، انتخاب بهتری هستند
راهنمای خرید ضد آفتاب
4. مقاومت در برابر آب و تعریق
اگر فعالیت‌های بدنی یا شنا انجام می‌دهید، از ضد آفتاب‌های مقاوم در برابر آب (Water Resistant) استفاده کنید. این محصولات معمولاً تا 40 یا 80 دقیقه در برابر آب و تعریق مقاوم هستند.
5. ترکیبات مفید و مضر
-
ترکیبات مفید: آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین C و E، زینک اکساید، تیتانیوم دی‌اکساید.
-
ترکیبات مضر: اکسی‌بنزون، پارابن، PABA. از ضد آفتاب‌هایی با این ترکیبات پرهیز کنید.
نحوه صحیح استفاده از ضد آفتاب
خرید ضد آفتاب و استفاده صحیح از ضد آفتاب نقش حیاتی در اثربخشی آن دارد. بسیاری از افراد تنها مقدار کمی از محصول را روی صورت می‌زنند یا آن را به‌درستی پخش نمی‌کنند، در حالی که برای محافظت کامل، باید حدود یک بند انگشت از ضد آفتاب را برای صورت و گردن استفاده کنید. استفاده باید حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید باشد تا ترکیبات فعال فرصت جذب پیدا کنند.
ضد آفتاب باید هر دو ساعت یک بار تجدید شود، حتی اگر SPF بالایی داشته باشد؛ زیرا تعریق، تماس با لباس یا لمس صورت می‌تواند اثر آن را کاهش دهد. هنگام شنا یا تعریق زیاد، حتماً از محصولات مقاوم در برابر آب استفاده کنید و پس از خشک کردن بدن، دوباره آن را تمدید نمایید. فراموش نکنید که لب‌ها، گوش‌ها و پشت دست‌ها نیز به محافظت نیاز دارند و اغلب نادیده گرفته می‌شوند.
-
مقدار مناسب: حدود 2 میلی‌گرم به ازای هر سانتی‌متر مربع از پوست.
-
زمان استفاده: حداقل 15 تا 30 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب.
-
تجدید: هر 2 ساعت یک‌بار و پس از شنا یا تعریق شدید.
اشتباهات رایج هنگام استفاده از ضد آفتاب
یکی از رایج‌ترین اشتباهات این است که افراد مقدار کافی از ضد آفتاب را استفاده نمی‌کنند. استفاده و خرید ضد آفتاب تنها چند قطره از محصول نمی‌تواند پوشش کافی در برابر اشعه‌های مضر فراهم کند. اشتباه دیگر، تمدید نکردن ضد آفتاب در طول روز است؛ حتی اگر SPF بالا باشد، باید هر ۲ ساعت یک‌بار یا بعد از تعریق یا شستشو تمدید شود.
راهنمای خرید ضد آفتاب
بعضی افراد تصور می‌کنند ضد آفتاب فقط برای تابستان یا روزهای آفتابی است، در حالی که اشعه UV در تمام طول سال وجود دارد. همچنین، بسیاری از کاربران نواحی مهمی مثل گردن، گوش‌ها، پشت دست و حتی دور چشم را فراموش می‌کنند.
ضد آفتاب در روتین روزانه مراقبت از پوست
ضد آفتاب باید به عنوان آخرین مرحله از روتین صبحگاهی مراقبت از پوست استفاده شود، بعد از سرم، آبرسان و مرطوب‌کننده. اگر از ضد آفتاب رنگی استفاده می‌کنید، می‌توانید آن را جایگزین کرم پودر سبک روزانه کنید.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند ضد آفتاب فقط برای روزهای آفتابی یا هنگام بیرون رفتن است، اما حقیقت این است که اشعه UVA حتی از پنجره عبور می‌کند. بنابراین، استفاده روزانه حتی در خانه هم ضروری است. در صورتی که آرایش می‌کنید، می‌توانید ضد آفتاب را زیر لایه آرایشی بزنید و با اسپری‌های ضد آفتاب یا پودرهای مخصوص، آن را در طول روز تمدید کنید.
ضد آفتاب مناسب برای کودکان و نوزادان
خرید ضد آفتاب برای پوست کودکان به دلیل نازک بودن و حساسیت بالا، نیاز به مراقبت ویژه در برابر آفتاب دارد بسیار مهم است. توصیه می‌شود در خرید ضد آفتاب برای کودکان زیر ۶ ماه به هیچ‌وجه از ضد آفتاب استفاده نشود و به جای آن از لباس‌های پوشیده و سایه استفاده شود. برای کودکان بالاتر، ضد آفتاب‌هایی با فرمولاسیون فیزیکی و بدون عطر، رنگ یا الکل بهترین گزینه هستند.
خرید ضد آفتاب مخصوص کودکان معمولاً فاقد ترکیبات شیمیایی حساسیت‌زا مانند اکسی‌بنزون بوده و تست‌های درماتولوژیکی را گذرانده‌اند. همچنین بهتر است این محصولات ضد آب باشند تا هنگام بازی، شنا یا تعریق، اثربخشی آن‌ها کاهش پیدا نکند.
بهترین ضد آفتاب برای استفاده در زیر آرایش
اگر می‌خواهید آرایش روزانه داشته باشید،در انتخاب و خرید ضد آفتاب دقت کنید که جذب سریع، بافت سبک و فینی‌ش بی‌رنگ داشته باشد. ضد آفتاب‌هایی با فرمولاسیون ژلی یا مایع معمولاً زیر میکاپ بهتر عمل می‌کنند و مانع ماسیدن یا حرکت آرایش نمی‌شوند. برندهایی مثل :
- بایودرما
- اون
- الارو
- لافارر
محصولاتی مخصوص زیر آرایش ارائه می‌دهند. همچنین ضد آفتاب‌های رنگی با SPF مناسب می‌توانند به عنوان پایه آرایش عمل کرده و جایگزین کرم پودرهای سنگین شوند. این مدل‌ها علاوه بر محافظت، پوششی یکنواخت و طبیعی روی پوست ایجاد می‌کنند.
راهنمای خرید ضد آفتاب
ضد آفتاب و پوست‌های دارای لک و تیرگی
برای افرادی که دچار لک‌های پوستی، ملاسما یا تیرگی‌های موضعی هستند، استفاده از ضد آفتاب اهمیت دوچندانی دارد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون محافظت، باعث تحریک رنگدانه‌ها و تشدید لک‌های موجود می‌شود. بهتر است از ضد آفتاب‌هایی استفاده شود که حاوی ترکیبات ضد لک مانند:
- نیاسینامید
- ویتامین C
- آربوتین
برخی برندها حتی ضد آفتاب‌هایی با ترکیبات درمانی برای لک ارائه می‌کنند. همچنین مدل‌های رنگی با پوشش مناسب می‌توانند نواحی لک‌دار را تا حدی پنهان کرده و پوست را یکنواخت‌تر نشان دهند. تمدید منظم و استفاده مداوم کلید کنترل لک‌هاست.
نکات تکمیلی برای انتخاب بهتر
علاوه بر شناخت نوع پوست و بررسی SPF و ترکیبات، عوامل دیگری نیز هستند که می‌توانند تجربه شما از استفاده ضد آفتاب را بهبود دهند. یکی از این موارد، بافت و فرمولاسیون ضد آفتاب است. برخی محصولات دارای بافت سبک و ژلی هستند که برای پوست‌های چرب بسیار مناسب‌اند، در حالی‌که نسخه‌های کرمی و مغذی برای پوست‌های خشک عملکرد بهتری دارند. خرید ضد آفتاب های رنگی (tinted sunscreen) می‌تواند جایگزین مناسبی برای کرم‌پودر باشد و در عین حال از پوست محافظت نیز کند.
در خرید ضد آفتاب از برند و کشور سازنده نقش مهمی در کیفیت ضد آفتاب دارند بهتر است توجه کنید. برندهای معتبر معمولاً فرمولاسیون‌های تست‌شده و مورد تایید متخصصین پوست ارائه می‌دهند که کمتر احتمال بروز حساسیت دارند. برای مثال برندهایی مانند:
- La Roche-Posay
- Bioderma
- Eucerin
- کلینیک و…
برندهای کره‌ای یا ایرانی معتبر مانند:
- سان‌سیف
- سینره
- درماتیپیک
- و…
گزینه‌های قابل اعتمادی محسوب می‌شوند.
یکی دیگر از نکات مهم، نوع بسته‌بندی محصول است. بسته‌بندی‌های تیوبی یا پمپی که از ورود هوا و نور جلوگیری می‌کنند، به حفظ کیفیت محصول کمک می‌کنند. همچنین انتخابو خرید ضد آفتاب با تاریخ مصرف معتبر و درج‌شده روی محصول، از ایجاد عوارض احتمالی جلوگیری می‌کند. بهتر است محصولی انتخاب کنید که دارای شماره مجوز بهداشت باشد و از فروشگاه‌های معتبر تهیه شده باشد.
اگر پوست حساسی دارید یا مستعد آلرژی هستید، توصیه می‌شود آزمایش پچ تست (Patch Test) را انجام دهید؛ یعنی مقدار کمی از ضد آفتاب را روی بخش کوچکی از پوست مانند پشت گوش یا مچ دست امتحان کرده و ۲۴ ساعت صبر کنید تا از عدم بروز حساسیت مطمئن شوید.
در نهایت، توجه داشته باشید که ضد آفتاب تنها یک مرحله از روتین مراقبت پوستی است. برای اثربخشی بهتر، بهتر است آن را در کنار پاکسازی مناسب، آبرسانی و مرطوب‌سازی استفاده کنید. استفاده مداوم، منظم و صحیح از ضد آفتاب، سرمایه‌گذاری برای زیبایی و سلامت پوست شما در بلندمدت است.
-
برندهای معتبر: از برندهای معتبر و دارای تاییدیه‌های بهداشتی استفاده کنید.
-
تاریخ انقضا: همیشه تاریخ تولید و انقضای محصول را بررسی کنید.
-
نوع بسته‌بندی: بسته‌بندی‌های تیره‌رنگ از ترکیبات ضد آفتاب در برابر نور محافظت می‌کنند.
راهنمای خرید ضد آفتاب
جمع‌بندی خرید ضد آفتاب
انتخاب یک ضد آفتاب مناسب، نیازمند توجه به نوع پوست، شرایط محیطی و ترکیبات محصول است. با رعایت نکات ذکر شده، می‌توانید از پوست خود در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت کرده و سلامت و جوانی آن را حفظ کنید.
سؤالات متداول
1. آیا ضد آفتاب باید در روزهای ابری هم استفاده شود؟
بله. حتی در روزهای ابری تا 80% از اشعه‌های UV می‌توانند به پوست شما برسند. بنابراین استفاده روزانه از ضد آفتاب، حتی در هوای ابری یا درون منزل (در نزدیکی پنجره)، توصیه می‌شود.
2. آیا ضد آفتاب فقط مخصوص صورت است؟
خیر. اگرچه تمرکز بیشتر افراد روی محافظت از پوست صورت است، اما گردن، دست‌ها، گوش‌ها و هر ناحیه‌ای که در معرض آفتاب است نیز باید ضد آفتاب زده شود.
3. آیا می‌توان از ضد آفتاب کودکان برای بزرگسالان استفاده کرد؟
بله، ضد آفتاب‌های کودکان معمولاً ترکیبات ساده‌تری دارند و برای پوست‌های حساس نیز مناسب هستند. اما ممکن است از لحاظ بافت و پوشش‌دهی برای پوست بزرگسالان ایده‌آل نباشند.